پانل گچی چیست؟
پانل های گچی یا دیوارهای گچی پیش ساخته به عنوان یکی از ملزومات ساخت و ساز خشک یا کناف در صنعت ساختمان سازی امروزی، دارای سطح یکپارچه، صاف، موازی و به شکل مکعب مستطیل هستند. این پانل ها از ترکیب آب و گچ حاصل می شوند و در مقایسه با گچ های ساختمانی، پودرهای ریزتری دارند. به تعبیر دیگر، پانل های گچی کناف، صفحاتی هستند که هسته گچی با ترکیبات ویژه دارند و سطح و لبه های طولی آنها با نوعی کاغذ محکم مخصوص، پوشانده شده است. پانل های گچی خشک از مصالح کاربردی و مواد سبک در اجرای دیوارهای داخلی ساختمان ها به ویژه ساختمان های بلند است.
مفهوم ساختار پانل گچی خشک، صفحات روکش دار گچی است که از نظر بافت، جزء خانواده تولیدات پانل های ترکیبی می باشد. سطح رویی این پانل ها که قابلیت نصب بر روی قاب چوبی، فلزی، سطوح سیمانی، سطوح بنایی شده و چوب چند لایه را نیز دارا هستند، می تواند با کاغذ یا فایبرگلاس پوشانده شود. همچنین در بلوك گچی ممكن است الياف، پركننده ها، سنگدانه ها و افزودنی های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
سنگ گچ که از نظر فراوانی، در ردیف پنجم مصالح ساختمانی طبیعت است، با درصد خلوص مختلف در معادن مختلف کشور وجود دارد. بر اساس آمار و ارقام، ایران رتبه سوم تولیدکننده سنگ گچ در جهان طی سال های اخیر محسوب می شود و 60 درصد واحدهای معدنی ایران، مربوط به سنگ گچ می باشد. علی رغم فراوانی این کانی در اغلب مناطق کشور، شهر سمنان به خاطر تعدد معادن سنگ گچ با خلوص بالا، لقب مهد و خاستگاه تولید گچ ایران را به خود اختصاص داده است.
برای درک بهتر کاربردها و انواع پانل های گچی، ابتدا باید درباره گچ و خصوصیات آن بیشتر بدانیم و برای آگاهی از آن، نیازمند شناخت سنگ گچ هستیم زیرا گچ از پختن و آسیاب کردن سنگ گچ حاصل می شود. سنگ گچ سولفات دو کلسیم آبدار در منابع طبیعی سطح زمین می باشد که با خرد شدن و انتقال به کوره، به پودرهای سفید رنگ ریز تبدیل می شود و در ساختمان سازی و برخی صنایع دیگر به کار می رود. ذرات کوچک تر پودر، نشانه کیفیت بیشتر آن است و از آنجا که گچ با رنگ سفید خود برای پوشش سطوح، حس روشنایی بخشیدن به فضا و دکوراسیون محیط، یک متریال جذاب محسوب می شود، کیفیت بالای آن برای جلوه های هنری و ظرافت در ساختمان مانند گچ بری های هنرمندانه، کارکرد متمایزی را رقم میزند.
زودگیر بودن و ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن را می توان از ویژگی های گچ برشمرد. زودگیر بودن موجب می شود گچ در طاق ضربی و ساخت تیغه های نازک قابل استفاده باشد. ازدیاد حجم نیز ضمن پر کردن خلل و فرج، از ترک خوردن لایه گچ و لانه سازی حشرات در آن جلوگیری می کند. در مجموع، زمان گیرش نمونه مرغوب گچ، نباید از 8 دقیقه کمتر و از 25 دقیقه بیشتر شود.
مزایا و معایب گچ و خاک
گچ مانند هر مصالح ساختمانی دیگر، دارای مزایا و معایبی است. قیمت ارزان و فراوانی دسترسی نسبت به سایر مصالح، رنگ سفید و جذاب با احساس دلنشین، سبک بودن و عدم تحمیل بار سنگین به ساختمان، خاصیت شکل پذیری بالا و پلاستیک بودن آن، مقاومت در برابر آتش سوزی و نیز نیروهای کششی و فشاری، عایق حرارتی و صوتی یا آکوستیک بودن با جذب 60 تا 70 درصد ارتعاشات صدا، کاربرد فراوان در صنایع مختلف فراتر از ساخت و ساز مانند چینی سازی، شیشه گری، کشاورزی، کاغذ سازی، پتروشیمی، چرم سازی و برخی صنایع دیگر، از مزایای گچ می باشد. در مقابل، جذب رطوبت و فاسد شدن در صورت عدم استفاده از آن، سختی و دقت فراوان برای کار کردن با آن، تولید سولفات و کاهش عمر قطعات فلزی در هنگام استفاده از آن بر روی سطوح فلزی و دشواری تمیز کردن آن در صورت کثیف شدن، از جمله معایب گچ محسوب می شود.
کاربرد پانل گچی
پانل های گچی در ساخت دیوارهای غير باربر يا پوشش مستقل ديوار، محافظت ستون ها، چاه آسانسور و تاسيسات در برابر آتش کاربرد دارند. همچنین دکوراسیون و روکش نهایی دیوارهای داخلی، ایجاد سقف کاذب گچی با خواص ضد آتش و عایق از جمله مصارف پانل گچی در ساختمان است. همچنین انواع پانل های گچی و ساندویچ پانل ها، با توجه به خصوصیاتی که دارد، در ساختمان های اداری، تجاری و مسکونی از جمله هتل ها و ویلاها و نیز در بخش های مختلف ساختمان مانند انبارها، فضای آشپزخانه، حمام، سرویس بهداشتی و… به کار می روند.
خواص، کاربردها و مزایای پانل های گچی، استفاده از آنها را در ساختمان سازی نوین رایج کرده است. از آنجا که این دیوارهای گچی پیش ساخته در ابعاد بزرگ، تولید شده و سقف و دیوارها را با مساحت بالا پوشش می دهد، نصب آنها آسان است و وزن کمی دارند و همچنین برای برش و نصب آن، از ابزارهای ساده مانند تیغ کاتر، میخ، مته و چسب استفاده می شود. صرفه اقتصادی، ضد حریق بودن و جلوگیری از گسترش آتش، عایق صدا، دوام بالا و تنوع آنها در طراحی و دکوراسیون داخلی از دیگر مزیت های پانل های گچی می باشد. در مجموع، مزایای پانل های گچی را می توان شامل کاهش شدید ضایعات ساختمانی، عایق حرارتی و صوتی مناسب، رنگ پذیری و نصب آسان، وزن سبک، عدم نیاز به گچ، سیمان، خاک و نیز سرعت اجرای بالا دانست.
البته پانل های گچی، محدودیت ها، مشکلات و معایبی نیز به همراه دارند. برای نصب پانل های گچی، دمای محیط نباید کمتر از چهار درجه سلسیوس (سانتیگراد) باشد. همچنین در صورت استفاده از چسب برای نصب، این پانل ها برای دمای زیر 10 درجه مناسب نیست. پانل های گچی در زمان نصب، نباید در معرض رطوبت زیاد باشند با این حال، هنگام نصب در فضای گرم، خنک کردن محیط و تهویه یا ایجاد جریان هوا در اطراف پانل لازم است. در هر صورت، دمای بیش از 35 درجه، مناسب آن نیست. در مجموع، شکننده بودن به ویژه در زمان حمل و نقل و نصب، رطوبت پذیری، ضد آب نبودن و هزینه نسبتا بالا را می توان از جمله معایب آن برشمرد.
برای اجرای دیوار گچی، از ابزارهای مختلف مانند تراز، نخ ریسمان، ماله، رنده، اره چوب بر، چکش لاستیکی، شیارزن، شاخک های اتصال، نوارهای درزگیر و لرزه گیر، همزن مکانیکی ویژه آماده سازی ملات و چسب مخصوص دیوار گچی استفاده می شود. همچنین برای تهیه ملات یا چسب دیوار گچی، باید 5 کیلوگرم پودر ملات دیوار گچی را با 3.5 لیتر آب ترکیب کرد و سپس با یک همزن مکانیکی در حد یکی دو دقیقه آن را به هم زد تا ملات یکسان و یکدست ایجاد شود. مدت زمان مناسب برای استفاده از این ملات برای نصب دیوار، 45 دقیقه است.